Wystawa prezentuje dokumentację działalności dwóch najbardziej radykalnych galerii lat 70 w Polsce i na pewno znajdujących się wśród najbardziej radykalnych przedsięwzięć tego typu na świecie - Galerii 80x140 i Galerii A4.

Słowo "galeria" oznacza tu "galerię konceptualną", czyli pewien szczególny rodzaj projektu artystycznego, jakim w okresie lat 70, gdy konceptualizm był wiodącym nurtem sztuki w Polsce i na świecie, było zakładanie i prowadzenie przez artystów, bądź osoby związane ze sztuką galerii. Galerie konceptualne przyczyniły się do przewartościowania pojęcia galerii, która z miejsca prezentacji sztuki, stała się miejscem tworzenia sztuki; jej przestrzeń przestała "naczyniem na sztukę", ale stała się przestrzenią sztuki, częścią dzieła.

Takie galerie były miejscem prezentacji sztuki własnej, bądź zaprzyjaźnionego grona twórców, i o tyle pracowały tak jak galerie - instytucje. Z tego też powodu galerie takie były nazywane także "autorskimi". Ale na pewno nie były zakładane w celu "obiektywnego" reprezentowania sztuki - i tym różniły się od instytucji oficjalnych. W ich powstanie były wpisane dwie grupy celów: czysto artystyczne - galeria była manifestacją artystycznej wizji prowadzącego; oraz społeczne - galeria była gestem kontestacji sztuki i establishmentu, oraz oznaką przynależności do kontrkultury, co nadawało jej wymiar społeczny i polityczny. Ten ostatni aspekt był czymś szczególnym w Polsce pod rządami totalitarnego komunizmu, gdzie krytyczne wystąpienie publiczne wymagało odwagi cywilnej, choć z drugiej strony pojawianie się wielu tego typu inicjatyw w latach 70 świadczy o względnej swobodzie w kulturze epoki Gierka.

Andrzej Pierzgalski - Gabinet Aktualizacji Wartości (karta z Galerii A4)

Jerzy Treliński, artysta, profesor w Akademii Sztuk Pięknych i Akademii Humanistyczno- Ekonomicznej w Łodzi. Dyplom uzyskał w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w 1967 roku, gdzie rozpoczął pracę jako asystent w pracowniach: prof. J. Tworek- Pierzgalskiej, prof. K. Zielińskiego i prof. S. Krygiera. W latach 1987- 1989 objął kierownictwo Katedry Grafiki Projektowej w PWSSP w Łodzi. W latach 1989- 1992 pełnił funkcję rektora Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. W swojej twórczości posługuje się rozmaitymi środkami artystycznymi. Jednak głównym tematem jego twórczości jest znak TRELIŃSKI opracowywany w rozmaity sposób, w wielu technikach graficznych, a także występujący w akcjach i instalacjach, formach poezji wizualnej, czy książki artystycznej.

W 1971 roku założył na ścianie w Klubie Plastyków mieszczącym się w piwnicy kamienicy na ul. Piotrkowskiej 86 "Galerię 80x140". Tytułowy obszar został wyznaczony przymocowanymi do ściany deskami, niezbyt równo przyciętymi, będącymi jak gdyby fragmentem boazerii, popularnego elementu wystroju wnętrz. Na niej były przytwierdzane prace - głównie dwuwymiarowe, często fotograficzne, dokumentacje działań wykonanych poza galerią, w przestrzeni publicznej, o charakterze konceptualnym.

Jerzy Treliński - Galeria 80x140

W 1972 roku w obszarze galerii 80x140 została umocowana plansza z wyznaczonym obszarem kartki o wymiarze A4, c zyli "galeria A4", w 1976 roku przekształciła się w projekt będący jej kontynuacją - Gabinet Aktualizacji Wartości, również realizujący się na kartkach A4 (działał do końca 1993 roku, choć praktycznie nigdy nie został zakończony). Inicjatorem galerii A4 był Andrzej Pierzgalski (jego brat Ireneusz prowadził w tym czasie Klub Plastyków). W jej ramach były prezentowane prace w formacie A4, o charakterze konceptualnym, mieszczące się w nurcie poezji wizualnej, używające fotografii, dokumentacje akcji, działań efemerycznych. Prace są głównie jego autorstwa, czasem będąc wynikiem współpracy ze znajomymi. Andrzej Pierzgalski jest pedagogiem i pracuje w oświacie. Nie był wykształconym artystą. Jego zainteresowanie sztuką wynikało z przyjaźni z artystami. Jednocześnie wykonany przez niego gest artystyczny - założenie galerii - jest przykładem możliwości jakie stwarza sztuka konceptualna, która, według Josepha Kosutha, głównego założyciela tego nurtu, polega na 'tworzeniu znaczeń' (making meanings).

Na wystawie zostanie pokazana dokumentacja prac galerii 80x140 obejmująca liczne prace konceptualne w formie druków unikatowych, druków powielanych w niewielkich nakładach, plansz, fotografii, plakatów, książek artystycznych. Galeria A4 zostanie zaprezentowana poprzez zestaw oryginałów prac na formacie A4. Ekspozycji będą towarzyszyć projekcje filmu dokumentującego akcję Trelińskiego z 1974 roku, gdy włączył się on w pochód pierwszomajowy z planszą TRELIŃSKI, oraz film zawierający wypowiedzi artystów wspominających swoją działalność z lat 70 z perspektywy roku 2010.

tekst: Łukasz Guzek

Jerzy Treliński i Andrzej Pierzgalski

sponsorzy
sponsors

miejsca festiwalu
festival veues

patroni medialni
media patronage